101 Nobel Ödülü Sahibinden İklim Zirvesi Katılımcılarına: Fosil Yakıt Kullanımını Sonlandırın

Nobel Ödülü sahipleri, ABD’nin ev sahipliğinde düzenlenecek İklim Zirvesi öncesinde aralarından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bulunduğu liderlere hitaben yazdıkları mektupta fosil yakıt kullanımının durdurulmasını talep ettiler.

101 Nobel Ödülü sahibi, bugün ve yarın (22-23 Nisan) ABD Başkanı Joe Biden’ın ev sahipliğinde gerçekleşecek çevrimiçi İklim Liderleri Zirvesi öncesinde dünya liderlerine hitaben bir mektup kaleme alarak fosil yakıtları sonlandırma çağrısında bulundu.

Mektupta “Barış, edebiyat, tıp, fizik, kimya ve iktisadi bilimlerde Nobel ödülü sahipleri olarak dünyadaki pek çok kişi gibi bizler de zamanımızın büyük ahlaki meselesiyle ilgiliyiz: İklim krizi ve bununla bağlantılı olarak doğanın yok edilmesi” ifadeleri kullanıldı.

Mektubun alıcılarından biri de zirveye davet edilen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu.

Mektubun tamamı şu şekilde:

“Barış, edebiyat, tıp, fizik, kimya ve iktisadi bilimlerde Nobel ödülü sahipleri olarak dünyadaki pek çok kişi gibi bizler de zamanımızın büyük ahlaki meselesiyle ilgiliyiz: İklim krizi ve bununla bağlantılı olarak doğanın yok edilmesi.

İklim değişikliği yüzlerce milyon hayatı ve her kıtada insanların ekmeğini tehdit ediyor ve binlerce türün varoluşunu tehlikeye atıyor. Kömür, petrol ve gaz yakılması, yani fosil yakıt kullanımı iklim değişikliğine açık ara en fazla sebep olan faktör.

2021 Dünya Günü ve Başkan Biden tarafından ev sahipliği yapılan Liderlerin İklim Zirvesi’nin arefesinde sizleri petrol, gaz ve kömür kullanımının artışını durdurmaya ve iklim felaketini önlemek için harekete geçmeye teşvik ediyoruz.

Başkan Biden ve ABD hükümetinin kararnamesinde yer alan ‘Birlikte bilime kulak verip anı göğüslemeliyiz’ şeklindeki ifadeyi destekliyoruz. Gerçekten de bu anı nasıl karşılayacağımız, iklim krizine verdiğimiz tepkilerle şekillenecektir ve bu da geride bırakılan mirası belirleyecektir. Tarihin doğru tarafında yer almak için şartlar net.

Çok uzun bir süredir hükümetler, bilimin gereği olan ve gücünü insanlardan alan toplumsal hareketin bildiği gerçeğin gerisinde kaldı: Fosil yakıtların tüketiminin artmasının sona erdirilmesi, mevcut üretimin kademeli olarak sonlandırılması ve yenilenebilir enerjilere yatırım yapılması gerekiyor.

Fosil kaynakların yakılması sanayi devriminden bu yana gerçekleşen karbon dioksit salımlarının neredeyse %80’ine sebep oldu. Salımların temel kaynağı olmanın yanı sıra fosil yakıtların çıkarılması, işlenmesi, ulaştırılması ve yakılması hem yerel kirlilik yaratmakta hem de çevre ve sağlık bedelleri ödenmesine yol açmaktadır. Bu bedeller de çoğu zaman yerli halklar ve dışlanan topluluklar tarafından ödenmektedir.

Bu korkunç sanayi uygulamaları insan hakları ihlallerine yol açmış ve dünya çapında milyarlarca insanı haysiyetli bir yaşam sürmek için gerekli enerjiden mahrum bırakmıştır.

Hem insanlar hem de gezegen için iklim değişikliği ile mücadeleye Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve onun Paris Anlaşması altında kesintisiz destek verilmelidir. Paris Anlaşması’nda geçen 1.5°C sıcaklık hedefi tutturulamazsa dünyanın küresel ısınma felaketine sürüklenme riski büyüktür.

Ancak, Paris Anlaşması’nda petrol, gaz ve kömürün adı geçmemektedir. Bu esnada, fosil yakıt sanayi yeni projeler tasarlamaya devam etmektedir. Bankalar da bu projeleri fonlamayı sürdürmektedir. Son Birleşmiş Milletler Çevre Programı Raporu’na göre 2030 yılı itibariyle, ısınmayı 1.5°C’a sınırlama hedefinin gerektirdiği miktarın yaklaşık %120’si daha fazla kömür, petrol ve gaz üretilecektir. Arz böyle artmaya devam ederse Paris Anlaşması hedefini tutturmak ve fosil yakıtlara olan talebi azaltmak mümkün olmayacaktır.

Çözüm Basit: Fosil Yakıtlar Yerin Altında Bırakılmalı

Bu krizin gereğini yapmak için gerekli güç ve cesur adımlar atmak için gerekli ahlaki sorumluluk sanayide değil liderlerde bulunuyor. Dünya liderlerini uluslararası işbirliği ruhu içinde aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesi için birlikte hareket etmeye davet ediyoruz:

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından çerçevesi çizilen son bilimsel veriler ışığında petrol, gaz ve kömür üretiminin artışının durdurulması;

Mevcut petrol, gaz ve kömür üretiminin iklim değişikliğine yol açan ülkelerin sorumluluğu, fosil yakıtlara bağımlılık derecesi ve dönüşüm kapasitesi ile uyumlu olarak adil ve eşitlikçi bir şekilde sona erdirilmesi;

Küresel olarak yenilenebilir enerjiye %100 erişim, bağımlı ekonomilerin fosil yakıtlardan uzaklaşmasının desteklenmesi ve insan ve toplulukların küresel bir adil geçiş ile gelişmesini sağlayacak dönüşümsel bir plana yatırım yapılması.

Fosil yakıtlar iklim değişikliğinin en büyük sebebidir. Bu sanayinin fütursuzca genişlemesine göz yummak vicdana aykırıdır. Fosil yakıt sistemi küresel olduğu için küresel bir çözüm gerektirmektedir – Liderlerin İklim Zirvesi bu çözüm için çalışmalıdır. Bunun da ilk adımı fosil yakıtları yerin altında tutmaktır.”

İmzacılar

14. Dalai Lama Hazretleri , Nobel Barış Ödülü, 1989

Jody Williams, Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya, Nobel Barış Ödülü, 1997

Juan Manuel Santos, Kolombiya Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 2016

Tawakkol Karman, Zincirsiz Kadın Gazeteciler, Nobel Barış Ödülü, 2011

Mairead Corrigan-Maguire, Northern Ireland Peace Movement, Nobel Barış Ödülü, 1976

Adolfo Pérez Esquivel, Arjantin İnsan Hakları Lideri, Nobel Barış Ödülü, 1980

Rigoberta Menchú Tum, K’iche’ Guatemala İnsan Hakları aktivisti, Nobel Barış Ödülü, 1992

José Manuel Ramos-Horta, Doğu Timor Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 1996

Carlos Filipe Ximenes Belo, Doğu Timorlu Katolik Rahip, Nobel Barış Ödülü, 1996

Shirin Ebadi, İran’ın ilk kadın hakimi, Nobel Barış Ödülü, 2003

Leymah Roberta Gbowee, Liberyalı Kadınlar Kitlesel Barış Eylemi, Nobel Barış Ödülü, 2011

Kailash Satyarthi, Bachpan Bachao Andolan, Nobel Barış Ödülü, 2014

Denis Mukwege, Panzi Hastanesi Kurucusu, Bukavu, Nobel Barış Ödülü, 2018

Muhammad Yunus, Grameen Bankası Kurucusu, Nobel Barış Ödülü, 2006

Paul Berg, Nobel Kimya Ödülü, 1980

Thomas R. Cech, Nobel Kimya Ödülü, 1989

Martin Chalfie, Nobel Kimya Ödülü, 2008

Aaron Ciechanover, Nobel Kimya Ödülü, 2004

Richard R. Ernst, Nobel Kimya Ödülü, 1991

Joachim Frank, Nobel Kimya Ödülü, 2017

Walter Gilbert, Nobel Kimya Ödülü, 1980

Richard Henderson, Nobel Kimya Ödülü, 2017

Dudley R. Herschbach, Nobel Kimya Ödülü, 1986

Avram Hershko, Nobel Kimya Ödülü, 2004

Roald Hoffmann, Nobel Kimya Ödülü, 1981

Brian K. Kobilka, Nobel Kimya Ödülü, 2012

Roger D. Kornberg, Nobel Kimya Ödülü, 2006

Yuan T. Lee, Nobel Kimya Ödülü, 1986

Robert J. Lefkowitz, Nobel Kimya Ödülü, 2012

Michael Levitt, Nobel Kimya Ödülü, 2013

Rudolph A. Marcus, Nobel Kimya Ödülü, 1992

Hartmut Michel, Nobel Kimya Ödülü, 1988

George P. Smith, Nobel Kimya Ödülü, 2018

Sir James Fraser Stoddart, Nobel Kimya Ödülü, 2016

Frances H. Arnold, Nobel Kimya Ödülü, 2018

Johann Deisenhofer, Nobel Kimya Ödülü, 1988

Roderick MacKinnon, Nobel Kimya Ödülü, 2003

William E. Moerner, Nobel Kimya Ödülü, 2014

Richard R. Schrock, Nobel Kimya Ödülü, 2005

Sir John E. Walker, Nobel Kimya Ödülü, 1997

Kurt Wüthrich, Nobel Kimya Ödülü, 2002

Oliver Hart, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2016

Eric S. Maskin, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2007

Edmund S. Phelps, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2006

Robert F. Engle III, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2003

Paul R. Milgrom, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2020

Christopher A. Pissarides, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2010

Wole Soyinka, Nobel Edebiyat Ödülü, 1986

Elfriede Jelinek, Nobel Edebiyat Ödülü, 2005

Harvey J. Alter, Nobel Tıp Ödülü, 2020

Elizabeth H. Blackburn, Nobel Tıp Ödülü, 2009

Mario R. Capecchi, Nobel Tıp Ödülü, 2007

Peter C. Doherty, Nobel Tıp Ödülü, 1996

Andrew Z. Fire, Nobel Tıp Ödülü, 2006

Carol W. Greider, Nobel Tıp Ödülü, 2009

Jeffrey Connor Hall, Nobel Tıp Ödülü, 2017

Leland H. Hartwell, Nobel Tıp Ödülü, 2001

Tim Hunt, Nobel Tıp Ödülü, 2001

Louis J. Ignarro, Nobel Tıp Ödülü, 1998

Sir Richard J. Roberts, Nobel Tıp Ödülü, 1993

Gregg L. Semenza, Nobel Tıp Ödülü, 2019

Thomas C. Sudhof, Nobel Tıp Ödülü, 2013

Jack W. Szostak, Nobel Tıp Ödülü, 2009

1. Robin Warren, Nobel Tıp Ödülü, 2005

Torsten N. Wiesel, Nobel Tıp Ödülü, 1981

William C. Campbell, Nobel Tıp Ödülü, 2015

Harald zur Hausen, Nobel Tıp Ödülü, 2008

1. Robert Horvitz, Nobel Tıp Ödülü, 2002

William G. Kaelin Jr., Nobel Tıp Ödülü, 2019

Eric R. Kandel, Nobel Tıp Ödülü, 2000

Edvard Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014

May-Britt Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014

John O’Keefe, Nobel Tıp Ödülü, 2014

Yoshinori Ohsumi, Nobel Tıp Ödülü, 2016

Charles M. Rice, Nobel Tıp Ödülü, 2020

Hamilton O. Smith, Nobel Tıp Ödülü, 1978

Susumu Tonegawa, Nobel Tıp Ödülü, 1987

Harold E. Varmus, Nobel Tıp Ödülü, 1989

Michael W. Young, Nobel Tıp Ödülü, 2017

Serge Haroche, Nobel Fizik Ödülü, 2012

1. Michael Kosterlitz, Nobel Fizik Ödülü, 2016

Anthony J. Leggett, Nobel Fizik Ödülü, 2013

Shuji Nakamura, Nobel Fizik Ödülü, 2014

1. David Politzer, Nobel Fizik Ödülü, 2004

Rainer Weiss, Nobel Fizik Ödülü, 2017

Robert Woodrow Wilson, Nobel Fizik Ödülü, 1978

David J. Wineland, Nobel Fizik Ödülü, 2012

Hiroshi Amano, Nobel Fizik Ödülü, 2014

Barry Clark Barish, Nobel Fizik Ödülü, 2017

Jerome I. Friedman, Nobel Fizik Ödülü, 1990

Sheldon Glashow, Nobel Fizik Ödülü, 1979

Brian D. Josephson, Nobel Fizik Ödülü, 1973

Takaaki Kajita, Nobel Fizik Ödülü, 2015

Wolfgang Ketterle, Nobel Fizik Ödülü, 2001

John C. Mather, Nobel Fizik Ödülü, 2006

Michel Mayor, Nobel Fizik Ödülü, 2019

Arthur B. McDonald, Nobel Fizik Ödülü, 2015

Arno Penzias, Nobel Fizik Ödülü, 1978

Horst L. Stormer, Nobel Fizik Ödülü, 1998

Joseph H. Taylor Jr., Nobel Fizik Ödülü, 1993

Carl E. Wieman, Nobel Fizik Ödülü, 2001