D Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir. Daha çok iki şekilde bulunur.Bunlardan aktif ergosterol, kalsiferol ve D2 vitamini gibi adlarla da bilinen ergokalsiferol ışınlanmış mayalarda bulunur.Aktif 7-dehidrokolesterol ve D3 vitamini gibi adlarla da anılan kolesalsiferol ise insan derisinde güneş ışığı ile temas sonucu meydana gelir ve daha çok balık yağında ve yumurta sarısında bulunur. Isıya karşı sabit ve pişirilmeye dayanıklıdır.Yüksek miktarlarda alınması toksik reaksiyonlara (zehirlenme) neden olabilir.
Vücuttaki Fonksiyonları
· İnce barsaklardan kalsiyum ve fosforun emilimini düzenleyerek kemik büyümesi, sertleşmesi ve tamiri üzerinde etkili olur.
· Raşitizmi önler
· Böbrek hastalıklarında düşük kan kalsiyumu seviyesini düzenler.
· Postoperatif kas kasılmalarını önler.
· Kalsiyumla birlikte kemik gelişimini kontrol eder.
· Bebekler ve çocuklarda kemik ve dişlerin normal gelişme ve büyümesini sağlar.
Henüz kanıtlanmamış olası etkileri:
Artrit, yaşlanma belirtileri ,sivilce,alkolizm, kistik fibrozis uçuk ve herpes zoster tedavisi, kolon kanserinin önlenmesi.
Vitamin D alınımına dikkat edilmesi gereken durumlar:
· Güneş ışığı bakımından yetersiz bölgelerde yaşayan çocuklar.
· Yetersiz gıda alan ve fazla kalori yakan kişiler
· 55 yaşın üzerindekiler, özellikle menapoz sonrası kadınlar.
· Emziren ve hamile kadınlar.
· Alkol veya uyuşturucu kullananlar.
· Kronik hastalığı olanlar, uzun süredir stress altında olanlar, yakın geçmişte ameliyat geçirmiş olanlar.
· Mide-barsak kanalının bir kısmı ameliyat ile alınmış olanlar.
· Ağır yaralanma ve yanığı olan kişiler.
Eksiklik Belirtileri
· Raşitizm:(Çocuklarda D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık)Çarpık bacaklar, kemik veya eklem yerlerinde deformasyonlar, diş gelişiminde gerilik, kaslarda zayıflık, yorgunluk, bitkinlik.
· Osteomalazi (yetişkinlerde D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık) kaburga kemiklerinde,omurganın alt kısmında, leğen kemiğinde, bacaklarda ağrı, kas zayıflığı ve spazmları, çabuk kırılan kemikler.
Aşırılık ve Zehirlenme Belirtileri
· Yüksek kan basıncı
· Mide bulantısı ve kusma
· Düzensiz kalp atışı
· Karın ağrısı
· İştah kaybı
· Zihinsel ve fiziksel gelişme geriliği
· Damar sertliğine eğilim
· Böbrek hasarları
Günlük Vitamin D ihtiyacı:
Çocuklar |
Erkek |
Kadın |
|||
0-6 ay: 7,5 mcg | 11-18 yaş: 10 mcg | 11-18 yaş: 10 mcg | |||
6-12 ay: 10 mcg | 19-24 yaş: 10 mcg | 19-24 yaş: 10 mcg | |||
1-10 yaş: 10 mcg | 25 yaş üstü:5 mcg | 25 yaş üstü:5 mcg | |||
Hamileler: 10 mcg |
|||||
Emzirenler: 10 mcg |
Bazı yiyeceklerdeki Vitamin D miktarları:
Yiyecek |
Miktar |
Mikrogram(mcg) |
||
Ringa balığı |
6 gr |
35 |
||
Balıkyağı |
1 servis kaşığı |
34 |
||
Uskumru fileto |
6 gr |
8 |
||
Som balığı |
6 gr |
8 |
||
Tuna balığı |
6 gr |
4 |
||
Süt |
1 fincan |
2 |