NASA JPL Araştırmacılarından Mars’taki Su Üzerine Bilgiler

Vlada Stamenkovic önderliğindeki NASA JPL bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmada, Mars yüzeyi yakınlarındaki tuzlu suyun, oksijen soluyan karmaşık organizmaların yaşamasına yetecek ölçüde çözünmüş O₂ içerebileceği sonucuna varılmıştır. Araştırmanın ayrıntılarının paylaşıldığı makale hakemli bir dergi olan Nature Geoscience dergisinde yayımlanmıştır.

Mars keşfinden bu yana araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Gelişen teknolojinin de yardımıyla Mars hakkında her gün yeni bir gelişmeyle karşılaşabiliyoruz.

Bahsi geçen araştırmaya göre, Mars yüzeyi yakınlarındaki olası çözünmüş oksijen miktarına bakıldığında, Mars’ta bazı çok hücreli bir canlıya bile yetebilecek oranda oksijen bolluğu olma ihtimali var.

Çözünmüş Oksijen

Gazlar da bazı katılar belli bir sıcaklık ve basınç altında sıvılar içerisinde belli bir miktara kadar çözünebilen maddelerdir. Oksijen, soğuk suda daha çok miktarda çözünebilen bir gazdır.

Mars’ta suyun sıvı halde bulunabilmesi ise, yüzeyin biraz altında mümkündür. Yüzey toprağında daha önceden keşfedilen magnezyum ve kalsiyum perklorat tuzları bakımından varlıklı yeraltı suları, -123 santigrat dereceye kadar sıvı halini koruyabilmek potansiyeline sahip. Bu durum, atmosferde ve litosferde Dünya’ya kıyasla çok daha az bulunan Mars oksijeninin, suya daha büyük miktarlarda karışıp çözünebilmesine olanak sağlamakta. Oksijen üretecek bitkileri olmayan Mars’ın var olan az miktardaki oksijeni, güneşten gelen ışınımın atmosferdeki karbondioksit ile etkileşimi sonucunda oluştuğu düşünülüyor.

Yaşamak için oksijen kullanan canlılae, hayatlarını sürdürebilmek için yüksek oranda oksijene ihtiyaç duyuyor haliyle. Yine de bu oran, son zamanlarda yapılan deneyler, gözlemler ve hesaplamalar sonucunda oldukça düştü. Yapılan bu son çalışma da Mars’ın yeraltı okyanuslarında çözünmüş halde bulunan oksijen oranının basit canlılar için yeterli seviyede olduğunu gösteriyor.

Çalışmayı yapan bilimciler, öncelikle bilgisayar modellemesi yöntemini kullanarak, Mars’ta var olan tuzlu suyun, yüzey yakınlarında sıvı hâlinin durgun olabileceğini ifade ediyor. Hesaplamalar Mars’ın yeterince çözünmüş oksijen içeren sıvı ortamlara sahip olabileceğini gösteriyor.

Ekip bunların yanında hayat olasılığının Mars mevsimlerine göre ne oranda değişkenlik gösterebileceğini de hesaplamıştır. Gezegenin eğimi nedeniyle yılın farklı aylarında sıcaklık ve basınç belli bir bölge için yüksek farklar gösterebiliyor. Ayrıca yüzeyin eğimi de etkili etkenler arasında. Yüksek eğimli araziler, genel olarak düşük eğimli arazilerden daha yüksek bir yüzey sıcaklığına sahip olmakta.

Ekip lideri Stamenkovic, şu anda tek bildiklerinin, kuramsal olarak Mars’ta sıvı durumda kalan tuzlu suların olabileceği ve bu tuzlu suların kuramsal olarak biyolojik açıdan işe yarar ölçüde çözünmüş oksijen içerebileceği olduğunu ifade ediyor.