Umman Denizi’nde Meksika Büyüklüğünde Bir Alg Patlaması Var

Okyanus, bunaltıcı.

Umman Körfezi’nde büyümekte olan bir ‘ölü bölge‘ yüzünden, Umman Denizi’nde Meksika büyüklüğünde bir alg patlaması ortaya çıktı.

Yeşil çamurun kış ayları esnasında birikmesi ilk defa olmuyor, fakat bir NASA biyoloğuna göre bu patlama artık batıda Umman kıyıları boyunca, doğuda ise Hindistan ve Pakistan’a kadar uzanarak, dalgaları neredeyse mercimek çorbasına dönüştürüyor. Üstelik bu, yerel ekosistem için iyi bir işaret değil.

Bu alg patlamaları, uzaydan veya gece vakti (bunlar, biyolojik ışımaya sebep olan ‘yakamozların’ aynısıdır) yakından güzel görünebilse de, ciddi sonuçları olabilir.

Kokuları ve görüntüleri berbat olduğu için, turistlerin yerel sahilleri zirayet etmelerini önlemelerinin yanında, amonyak salımını tetikleyerek yakındaki deniz yaşamını zehirleyebilirler.

Meksika boyutundaki bu çiçeklenme artık Umman Denizi’nde yılda iki kez oluşuyor ve NASA uydu fotoğrafları bunun büyüdüğünü gösteriyor.

Peki burada ne oluyor?

Alg çiçeklenmesine, mikroskobik dinoflagellatlar olan Noctiluca scintillans sebep olur (genelde bunlara yakamoz denir). Bu dinoflagellatlar, plankton ile beslenen ve kendi hücrelerinde yaşayan mikroskobik algler aracılığıyla Güneş’ten enerji emen tuhaf, küçük canlılardır.

Tipik bir deniz ekosisteminde, besin zincirinin sadece ufak bir kısmını oluştururlar. Fakat planktonlar artarsa, yerel bölgeye egemen olmaya başlayan devasa çiçeklenmeler oluşturabilirler. Ve bu durum, çevre için çok iyi bir şey değildir.

Yazar ve biyolog Lisa Gershwin, 2015 yılında Avustralya’daki Tazmanya kıyısında benzer bir patlama gerçekleştiği zaman Business Insider’a şöyle konuşmuştu: “[Yakamozların] hücreleri yıkıldığı zaman ortaya amonyak çıkar ve devasa bir alg patlaması, ölümcül bir bulut haline gelebilir.”

“Suyun tadını değiştirebilir ve balıklar için zararlıdır … Canlılar yayıldıkça, istenmeyen türden şeyler olur. Olağanüstü durumlarda, balık ölümlerine sebep olabilir; bu bütün dünyada gerçekleşen bir şeydir,” diye ekliyor.

Balıkçılığın, Umman Denizi kıyısında yaşayan yaklaşık 120 milyon insanın geçimini sağladığı düşünüldüğünde, bu durum yerel endüstri için çok büyük bir tehdit oluşturuyor.

Fakat asıl endişe verici olan şey, bu dinoflagellat patlamalarının yaklaşık son on yıl önceye kadar düzenli şekilde görülmemiş olduğu ve şimdi gezegen çapında giderek artan bir şekilde yaygın halde geldikleri; özellikle de Umman Denizi’nde.

Columbia Üniversitesi’nde bir mikrobiyolog olan Andrew Juhl, 2014 yılında şöyle söylemişti: “Noctiluca’nın açık denizde çiçeklenmesi ve her yıl geri dönmesi olağandışı bir durum. Bütün bu gözlemler, Umman Denizi’nde çarpıcı bir değişim gerçekleştiğini öne sürüyor.”

Columbia Üniversitesi’ndeki başka bir takım, 2014 tarihli bir Nature Communications tezinde, dinoflagellatların oksijen yetmezliği yüzünden bölgede daha yaygın hale geldiğini göstermişti.

Alg patlamalarının büyümesini 2009 ile 2012 yılları arasında üç yıl boyunca gözlemledikten sonra, kuzey Umman Denizi’nde Teksas büyüklüğünde bir ölü bölge oluştuğunu bulmuşlardı; bu bölgede, insan faaliyetlerinden kaynaklanan kirleticiler, oksijen seviyelerini tüketmişti.

Oksijenden mahrum kalan bu deniz bölgesine neyin sebep olduğu tam olarak belli değil, fakat araştırmacıların öne sürdüğü hipoteze göre, bu durumun bölgede son 30 yıl boyunca gerçekleşen hızlı büyüme ve nitrojen ile fosfor gibi kimyasalların toplanmasına yol açan kanalizasyon boşaltımının artması ile ilgisi var.

Bu koşullar, deniz yaşamı için epey zehirlidir fakat N. scintillans‘ın beslendiği plankton için idealdir.

Son zamanlara kadar, diatom olarak adlandırılan canlılar Umman Denizi’ndeki besin zincirini destekliyordu. Fakat 2000’lerin başında, büyük miktarda N. scintillans çiçeklenmeleri oluşmaya başladı ve bölgedeki diatomların sayısında keskin bir düşüş yaşandı.

Columbia Üniversitesi basın bülteninde şu açıklama yer alıyor: “Noctiluca, on yıl içinde besin zincirinin temelinde bulunan diatomların yerini alarak, kocaman bir ekosistem değişimini başlattı.”

Bu durum besin zincirinin altında bulunanlar şeylerin yanında, daha üstündekileri de değiştiriyor; genelde diatomlar ile beslenen kabuklular, yakamozları yiyemiyor.

Alg patlamalarının, daha fazla denizanası ve deniz kaplumbağası ile daha az avcı balıkla birlikte, tamamen alternatif bir besin zinciri ortaya çıkarabileceğinden endişe ediliyor.

Ancak Umman Denizi, bu durumdan muzdarip olan tek yer değil; iklim değişikliği gezegen çapında okyanus sıcaklıklarını artırdıkça, alg patlamalarının yanında, bu ölü bölgeler de daha yaygın hale geliyor.

Okyanus sıcaklıklarının dünya çapında ısınması, okyanus tabanındaki besinleri ortadan kaldırıyor ve sorun daha kötü hale geliyor.

Science bülteninde 2008 yılında yayınlanan bir çalışmada, küresel çapta ölü bölgelerin boyutunun her on yılda bir iki katına çıktığı ve artık gezegenin okyanuslarının 153.000 kilometre kareden daha fazlasını kapladıkları gösterilmişti.

Bu yüzden, gelecekte okyanuslarımızda bu alg patlamalarını daha çok görmeye alışabiliriz. Fakat umalım ki araştırmacılar, okyanuslarımızın tamamı tıkanmadan önce sorunu ele almak için bir yol bulsunlar.