“Gri Su”yu nasıl geri dönüştürebiliriz?

Gri suyun doğrudan yeniden kullanımı yaygın bir uygulamadır. Banyodan çıkan gri su yüzyıllardır bahçe sulama işlerinde doğrudan kullanılmaktadır. Gri su Avustralya, Suriye ve Güney Afrika’da bahçe ve peyzaj sulamada, İsrail de ise meyve ağaçlarını sulamada doğrudan kullanılmaktadır. Buna rağmen gri suyu kullanmadan önce arıtılması şiddetle tavsiye edilmektedir. Gri suyun doğrudan uzun vadeli sulama amaçlı kullanımı, suda tuzların, yüzey aktif maddelerin, yağ ve gresin birikmesine yol açmaktadır. Bu bağlamda bitki sağlığını ve toprağın yapısını olumsuz yönde etkilemekte olup sonucunda yer altı sularının kirlenmesine neden olmaktadır. Gri suyun arıtılmadan doğrudan rezervuarlarda kullanımı ise klozet üzerinde leke bırakmaktadır. Bu durum tüketicileri daha çok miktarda tuvalet temizleyicisi kullanması konusunda teşvik etmektedir. Gri su herhangi bir arıtma işlemine tabi tutulmadan doğrudan kullanılması durumunda gri suyun depolanma süresi uzun sürmemelidir. Örneğin banyondan çıkan gri su soğuduktan sonra doğrudan bahçe sulamak amaçlı doğrudan kullanılabilmektedir. Gri suyun doğrudan kullanımı ile su tasarrufu sağlandığı gibi gri suyu depolama sorunları da ortadan kalkmaktadır. Gri suyun doğrudan kullanımı bazı ülkelerde (Avustralya, Amerika gibi) gri su aktarım sistemi (Grey Water Diversion Device – GDD) olarak geçmektedir. Bu sistemin iki türlü uygulaması vardır. İlk uygulamada banyodaki lavabo ve çamaşır makinesinden çıkan gri suların atık su hattına bağlanmadan doğrudan rezervuarlarda kullanımı sağlanmaktadır. İkinci uygulama ise gri suyu doğrudan bahçe sulama kullanılmaktadır. Bu uygulamada genellikle ek olarak sıhhi tesisat ve sulama borusuna gerek duyulurken aynı zamanda suyun dış mekana aktarımı içinde elektrikli pompa gerekebilmektedir ama bazı basit sistemlerde suyun dış mekana aktarımı elektrikli pompa yerine yerçekimi kuvveti ile sağlanmaktadır. Bu her iki uygulamada düşük maliyetli olup, bu uygulamalarda ek bir araziye gerek duyulmamaktadır.

Arıtma

Gri su arıtımın da suyun karakteristiğine bağlı olarak istenilen standartlara ulaşmak için fiziksel, kimyasal ya da biyolojik arıtma teknolojileri kullanılmaktadır. Çöktürme ve filtrasyon işlemleri fiziksel arıtma teknolojisi olarak kullanılmaktadır. Filtrasyon işlemi genellikle biyolojik ya da kimyasal arıtma ünitelerinden önce ön arımı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Filtrasyon işleminde ön arıtım olarak kum filtre, kaba filtre ya da membran filtre kullanılarak AKM ile bazı organik maddeler ve patojenler giderilebilmektedir. Fiziksel arıtma teknolojileriyle nutrient giderimi sağlanamaz. Bu yüzden bazı çalışmalarda hem partikül hem de nutrient gideriminin sağlandığı kimyasal arıtma teknolojileri kullanılmaktadır. Kimyasal arıtma teknolojileri olaraksa elektrokoagülasyon, fotokatalatik oksidasyon, iyon değiştiriciler ve granüler aktif karbon uygulanmaktadır. Ancak kimyasal kullanımını engellemek için biyolojik arıtma teknolojileri ile de gri su arıtımı sağlamak mümkündür. Gri suyun biyolojik arıtımında yapay sulak alan (CW), döner biyolojik reaktör (RBC), ardışık kesikli rektör (SBR), membran biyoreaktörü (MBR) teknolojileri kullanılmaktır. Membran biyoreaktörü dışında ki diğer biyolojik proseslerde gri su geri kazanım standartlarını sağlayabilmek için ön arıtım olarak filtrasyon ya çöktürme işlemi, son arıtım olaraksa UV ya klor ile dezenfeksiyon işlemi uygulamaktır.