Kaya türüne göre ana akiferler

Kuzey Amerika’nın başlıca su veren akiferleri şöyle türlere ayrılabilir:

• konsolide olmayan ve yarı konsolide kum ve çakıl akiferleri,
• kumtaşı akiferleri, karbonat-kaya akiferleri,
• katmanlı kumtaşı ve karbonat kayalardaki akiferler
• magmatik ve metamorfik kayaçlardaki akiferler.

Birleşmemiş kum ve çakıl akiferleri dört kategoriye ayrılabilir:

• “vadi dolgulu akiferler” olarak da adlandırılan havza dolgulu akiferler;
• örtülü kum ve çakıl akiferleri;
• buzul birikintisi akiferleri;
• genellikle küçük boyutlu olan ve haritası çıkarılmayan dere vadisi akiferleri.

Dört tipin tümü taneler arası gözenekliliğe sahiptir ve tümü esas olarak serbest veya su tablası koşulları altında su içerir. Akiferlerin hidrolik iletkenliği, akifer malzemelerinin sınıflandırılmasına ve mevcut silt ve kil miktarına bağlı olarak değişkendir, ancak genellikle yüksektir.

Akifer kalınlığı, Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu Atlantik kıyısı boyunca uzanan battaniye kumlarında birkaç metre veya onlarca metreden, güneybatı Amerika Birleşik Devletleri’nin havza dolgulu akiferlerinde birkaç yüz metreye kadar değişmektedir.

Konsolide olmayan kum ve çakıl akiferleri, genel olarak yüksek hidrolik iletkenliklerinden dolayı kirlenmeye karşı hassastır. Bu akiferlerdeki yeraltı suyu, yerel akış sistemlerine özgü nispeten kısa akış yolları boyunca akar; ancak, havza dolgulu akiferlerin tümü ara akış sistemlerine sahiptir ve Kaliforniya’nın Central Valley akifer sisteminin kalın havza dolgusu bölgesel bir akış sistemine sahiptir. Benzer şekilde, High Plains akiferinin kalın örtü kumları ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Mississippi Nehri Vadisi alüvyon akiferinin bölgesel akış sistemleri vardır. İçerideki geçirgen kum ve çakıl mercekleri, yatak kalınlığında, tane boyutunda ve tahılların sınıflandırılmasında geniş bir varyasyon gösterir.

Yaygın, battaniye benzeri kum ve çakıl birikintileri, Alaska’nın ova bölgelerinde, Washington’daki lav platolarının üstünde, Atlantik ve doğu Körfez kıyılarında, Mississippi Nehri’nin alt kısımlarının bir kısmı boyunca ve High Plains’de akiferler oluşturur. Bu akiferler çoğunlukla alüvyal birikintilerden oluşur. Genellikle serbest koşullar altında su içerirler ve içlerindeki yeraltı suyu akışlarının çoğu, yeniden doldurmadan boşaltma alanlarına kısa ila orta mesafeler kat eder. High Plains akiferi, Kuzey Amerika’daki en yoğun şekilde pompalanan akiferdir. Buzul çökeltisi akiferleri, buzullaşma hattının kuzeyindeki bölgede çok sayıda yerel ve bazı bölgesel, yüksek verimli akiferler oluşturur. Bu akiferler, taşkın, teras veya buzla temas eden tortulardan oluşur ve çoğunlukla ana kaya vadilerini veya interlobat buz marjinal çökelme alanlarını işgal ederler. Yer yer, vadi yatakları, geçirgenliği düşük olana kadar gömülüdür. Buzul çökeltisi akiferlerindeki yeraltı suyu akışı, dere vadisi duvarlarının yakınındaki yeniden doldurma alanlarından akarsulardaki deşarjlara kadar öncelikle yereldir.

Yarı konsolide kum akiferleri (sarı) oluşturan tortular, genel olarak denizi kalınlaştıran bir kama şeklindedir. Yarı konsolide akiferler, silt, kil ve küçük karbonat kayalar ile ara tabakalı yarı konsolide kumdan oluşur. Gözeneklilik taneler arasıdır ve akiferlerin hidrolik iletkenliği orta ila yüksektir. Akiferler doğu ve güney Amerika Birleşik Devletleri’nin Kıyı Ovalarının altında yatar ve akarsu, delta ve sığ deniz kökenlidir. Akiferler, kıyıya doğru eğilen ve kalınlaşan kalın bir tortu kama içindedir; yer yer akiferlerin kumları 650 metreden daha kalın. Bu çökeltilerin çeşitli çökelme ortamları, ince ve iri taneli malzemelerin karmaşık iç içe geçmesine neden olmuştur. Buna göre, bazı akiferler yereldir, diğerleri ise yüzlerce kilometre kareyi aşmaktadır. Çok sayıdaki yerel akifer, yerel, orta ve bölgesel ölçekte yeraltı suyu akış sistemlerini içeren çeşitli bölgesel akifer sistemlerinde gruplandırılabilir.