Soğuk su bunama tedavisinde rol oynayabilir mi?
Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, soğuk suda yüzmenin beyni demans gibi dejeneratif hastalıklardan koruyabileceğini keşfetti.
Dünyada bir ilk olarak, Londra’daki Parliament Hill Lido’daki normal kış yüzücülerinin kanında bir “soğuk şok” proteini bulundu.
Proteinin demansın başlangıcını yavaşlattığı ve hatta farelerde neden olduğu hasarın bir kısmını onardığı gösterilmiştir.
Cambridge Üniversitesi’ndeki Birleşik Krallık Demans Araştırma Enstitüsü Merkezini yöneten Prof Giovanna Mallucci, keşfin araştırmacıları demansı uzak tutmaya yardımcı olabilecek yeni ilaç tedavilerine yönlendirebileceğini söylüyor.
Araştırma umut verici olsa da erken bir aşamada, ancak araştırma, tüm memelilerin sahip olduğu, soğuğa maruz kalmanın neden olduğu kış uykusu yeteneğine odaklanıyor.
Mevcut seçenekler yalnızca sınırlı etkiye sahip olduğundan, araştırmacılar durumu tedavi etmenin yeni yollarını arıyorlar.
Ayılar ve kirpi
Doktorlar on yıllardır insanları soğutmanın bazı durumlarda beyinlerini koruyabileceğini biliyorlar.
Kafa travması olan kişiler ve kalp ameliyatına ihtiyaç duyanlar ameliyat sırasında bebeklerde olduğu gibi genellikle soğutulur.
Bu kadar iyi anlaşılamayan şey, soğuğun neden bu koruyucu etkiye sahip olduğuydu.
Demansla olan bağlantı, beyindeki hücreler arasındaki bağlantılar olan sinapsların yok edilmesi ve yaratılmasında yatar.
Alzheimer ve diğer nöro-dejeneratif hastalıkların erken evrelerinde bu beyin bağlantıları kaybolur.
Bu, bunama ile ilişkili semptomların hafıza kaybı, kafa karışıklığı ve duygudurum dalgalanmaları dahil ve zamanla tüm beyin hücrelerinin ölümüne yol açar.
Prof Mallucci’nin ilgisini çeken şey, ayılar, kirpi ve yarasalar gibi hayvanları kış uykusu için yatağa yatırırken beyin bağlantılarının kaybolmasıydı.
Sinapslarının yaklaşık %20-30’u, vücutları kış için değerli kaynakları koruduğu için itlaf edilir.
Ancak baharda uyandıklarında, bu bağlantılar mucizevi bir şekilde yeniden yapılandırılır.
Üşümek Neden Tehlike Oluşturabilir?
Soğuk, insan vücudu üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.
Soğuk suya girme şoku, kalp atış hızında ve kan basıncında dramatik bir artışa neden olur ve bu da altta yatan hastalığı olanlarda kalp krizi ve felçlere neden olabilir.
Ayrıca, su solunduğunda boğulmaya yol açabilecek bir nefes alma refleksi ve hızlı nefes almayı tetikler.
Birisi suda ne kadar uzun süre kalırsa, tepkileri o kadar yavaş olur. İnsanların kafası karışabilir ve sakar hale gelebilir ve sudan çıkmakta zorlanabilir.
Portsmouth Üniversitesi Ekstrem Ortamlar Laboratuvarı’ndan Dr.Heather Massey, hatırlanması gereken bazı önemli şeyler olduğunu söylüyor.
- Soğuk suya dalmadan önce zinde ve sağlıklı olduğunuzdan emin olun. Herhangi bir şüpheniz varsa, doktorunuza danışın.
- Soğuk suya alışkın ve yerel tehlikeleri bilen başkalarıyla yüzün
- Soğuk hissetmeye başlarsan dışarı çık
- Barınak bulun, ıslak giysileri çıkarın ve yerine yünlü bir şapka ve eldivenler dahil olabildiğince çok sıcak, kuru giysi katmanı koyun.
- Hareket etmeye devam edin, yapabiliyorsanız hafif egzersiz yapın ve titreme konusunda endişelenmeyin – bu, ısınmanıza yardımcı olur
Ama Dr Massey, sıcak duş almayın diyor .
Yeniden ısınırken kan basıncınızdaki değişiklikler bayılmanıza ve travmatik yaralanma riskine neden olabilir.
‘Soğuk şok’ kimyasalları
Cambridge demans ekibi, 2015 yılında süreci tetikleyen “soğuk şok kimyasallarını” keşfetti.
Sıradan fareleri ve Alzheimer hastalığı ve prion (nöro-dejeneratif) hastalığı olan fareleri hipotermik hale gelinceye kadar soğutdular, bu da vücut sıcaklıklarının 35C’nin altında olduğu anlamına geliyor.
Yeniden ısınma sırasında, sinapslarını yalnızca sıradan farelerin yeniden oluşturabildiğini buldular; Alzheimer ve prion fareleri yapamadı.
Aynı zamanda, RBM3 adlı bir “soğuk şok” proteininin sıradan farelerde yükseldiğini, ancak diğerlerinde yükselmediğini buldular.
RBM3’ün yeni bağlantıların oluşumunun anahtarı olabileceğini öne sürdü.
Alzheimer ve prion hastalığında beyin hücresi ölümlerinin farelerde yapay olarak RBM3 seviyelerini artırarak önlenebileceğini gösteren ayrı bir deneyde bu bağlantıyı kanıtladılar.
Demans araştırmalarında büyük bir gelişme oldu ve bulguları Nature bilimsel dergisinde yayınlandı.
Kış yüzücüleri
Prof Mallucci, RBM3 üretimini tetikleyen bir ilacın, insanlarda bazı nöro-dejeneratif hastalıkların ilerlemesini yavaşlatmaya ve hatta muhtemelen kısmen tersine çevirmeye yardımcı olabileceğine inanıyordu.
RBM3 insan kanında tespit edilmedi, bu yüzden bir sonraki aşama, proteinin insan popülasyonunda bulunup bulunmadığını bulmaktı.
BBC Radio 4 Today Programındaki bir röportajda Prof Mallucci, RBM3’ün insanlarda rolünü test etmek istediğini, ancak bu etik yönergelerin insanları hipotermik yapmak için izin almayı çok zorlaştıracağını açıkladı.
Londra’daki Hampstead Heath’teki ısıtmasız açık hava lido’da kış boyunca yüzen küçük bir gruptan biri olan Martin Pate öne çıkın.
O ve diğer yüzücüler bir e-postayla kendisine düzenli olarak hipotermik hale getirdiler ve bu nedenle bir çalışmanın ideal konuları olacaktı.
Prof Mallucci kabul etti ve 2016, 2017 ve 2018 kışları boyunca ekibi, kış yüzücülerinde protein testi yaptı.
Araştırmacılar, kontrol grubu olarak havuzun yanında egzersiz yapan ancak aslında yüzmeyen bir Tai Chi kulübünün üyelerini kullandılar.
Cambridge ekibi, yüzücülerin önemli bir kısmının belirgin şekilde yükselmiş RBM3 seviyelerine sahip olduğunu buldu.
Hepsi, 34C’ye kadar düşük çekirdek sıcaklıklarıyla hipotermik hale geldi.
Tai Chi grubunun hiçbiri RBM3 seviyelerinde bir artış göstermedi veya bu çok düşük vücut sıcaklıklarını yaşamadı.
Soğuk bunamayı yavaşlatabilir mi?
Cambridge’in kış yüzücüleriyle ilgili çalışmaları çevrimiçi derslerde paylaşıldı, ancak henüz bilimsel bir dergide yayınlanmadı.
Diğer bazı araştırmacılar, bebeklerde ve hipotermik hale getirilmiş kalp ve inme hastalarında benzer şekilde daha yüksek RBM3 seviyeleri bulmuşlardır.
Prof Mallucci, bu bulguların gösterdiği şeyin tıpkı kış uykusundaki memeliler gibi, insanların “soğuk şok” proteinini ürettiğidir.
Ancak soğuk algınlığı ile ilgili riskler, herhangi bir potansiyel faydadan daha ağır basıyor, bu nedenle soğuk suya daldırma kesinlikle potansiyel bir demans tedavisi değil.
Şimdi zorluk, insanlarda protein üretimini uyaran bir ilaç bulmak ve – daha da önemlisi – demansı geciktirmeye gerçekten yardımcı olduğunu kanıtlamak.
Demans, ağırlıklı olarak eski bir hastalıktır, bu nedenle hastalığın başlangıcında nispeten kısa bir gecikme bile bireyler ve daha geniş nüfus için büyük faydalar sağlayabilir.
Prof Mallucci şöyle diyor: “Demansın ilerlemesini bütün bir popülasyonda birkaç yıl bile yavaşlatırsanız, bu ekonomik ve sağlık açısından muazzam bir etkiye sahip olacaktır.”